नागपूर, महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे शहर, ज्याला ‘ऑरेंज सिटी’ म्हणून ओळखले जाते, त्याच्या अद्भुत ठिकाणांनी आणि सांस्कृतिक वारशाने समृद्ध आहे. ‘नागपूरच्या १० अद्भुत ठिकाणांचा शोध: एक रोमांचक सफर’ या लेखात आपण नागपूरमधील काही खास आणि प्रसिद्ध ठिकाणांची सफर करणार आहोत. नागपूरमध्ये फिरायला येणाऱ्या पर्यटकांसाठी ही ठिकाणे नक्कीच अविस्मरणीय ठरतील. चला तर मग, या सफरीला सुरुवात करूया.
Table of Contents
१. दीक्षा भूमी
नागपूरच्या दीक्षा भूमीला ऐतिहासिक महत्त्व आहे. इथेच डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी आपल्या अनुयायांसोबत बौद्ध धर्माची दीक्षा घेतली होती. तब्बल ६००००० लोकांनी येथे बौद्ध धम्म स्वीकारला होता. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या स्मरणार्थ हे स्तूप बांधले होते. येथे कांस्य बुद्धाची मूर्ती आणि एक पवित्र वृक्ष स्थित आहे. धम्मचक्र प्रवर्तन दिन या दिवशी देश व विदेशातील बौद्ध विशेषतः नवबौद्ध येथे अभिवादन करण्यासाठी येतात. या ठिकाणाचे शांत आणि प्रेरणादायी वातावरण, त्याचे भव्य स्तूप, आणि बौद्ध धर्माच्या महत्त्वपूर्ण गोष्टी पर्यटकांना आकर्षित करतात.
२. अंबाझरी तलाव
अंबाझरी तलाव हे नागपूरचे एक सुंदर जलाशय आहे. आपल्याला माहीत आहे की, नागपूर ही अनेक तलावांची भूमी आहे आणि अंबाझरी तलाव हे सर्वात लोकप्रिय पर्यटन आकर्षणांपैकी एक आहे. या तलावाच्या आजूबाजूला आंब्याची झाडे भरपूर प्रमाणात आहेत आणि यावरूनच या तलावाला अंबाझरी तलाव असे नाव पडले. येथील शांत वातावरण, जलक्रीडा, आणि तलावाच्या काठावर चालण्यासाठी बनवलेले मार्ग पर्यटकांना आवडतात. अंबाझरी तलावाचे निसर्गरम्य सौंदर्य पर्यटकांना खूपच आकर्षित करते.
३. रामटेक
रामटेक हे नागपूरजवळील एक धार्मिक ठिकाण आहे. राम वनवासात असताना या ठिकाणी काही काळ वास्तव्यास होते. त्यामुळे या ठिकाणाला रामटेक हे नाव ठेवले गेले. या ठिकाणावर श्रीरामाचे मंदिर आहे, ज्याचा धार्मिक महत्त्व आहे. येथून आजूबाजूच्या परिसराचे अतिशय विहंगम दृश्य दिसते. राम मंदिर परिसरातच एक विशाल नंदी आहे व श्रीगणेशाचे पुरातन मंदिर आहे. येथे श्रीरामाचे सेनागण म्हणजे वानरांचा मुक्त संचार आहे. रामटेकचे सुंदर दृश्य आणि येथील धार्मिक वातावरण पर्यटकांना मनोहर करते.
४. महाराजबाग प्राणीसंग्रहालय
नागपूरच्या महाराजबाग प्राणीसंग्रहालयात विविध प्रकारचे प्राणी पाहायला मिळतात. या प्राणीसंग्रहालयाचे सौंदर्य आणि येथील प्राण्यांचे विविधता पर्यटकांना आकर्षित करते. येथील सुंदर बगीचा देखील पर्यटकांना खूप आवडतो.
५. सिताबर्डी किल्ला
सिटाबर्डी किल्ला हा नागपूरमधील एक ऐतिहासिक किल्ला आहे. या किल्ल्याच्या परिसरात इसवीसन १८१७ मध्ये नागपूरकर भोसले आणि इंग्रज यांच्या मध्ये लढाई झाली होती. सिताबर्डीचा किल्ला आर्मीच्या (११८ इंफ़ेंट्री बटालियनच्या) ताब्यात असल्यामुळे तो फ़क्त २६ जानेवारी, १ मे आणि १५ ऑगस्ट याच दिवशी सामान्य पर्यटकांसाठी सकाळी ९.०० ते दुपारी ३.०० खुला असतो. पण या तीनही दिवशी किल्ला पाहाण्यासाठी पर्यटकांची तुफ़ान गर्दी असते. किल्ला ११८ इंफ़ेंट्री बटालियनच्या अख्यातरीत असल्याने किल्ल्याचे अनेक भाग पाहाता येत नाहीत. किल्ला मोठी टेकडी आणि लहान टेकडी या दोन टेकड्यांवर पसरलेला आहे. किल्ल्याच्या प्रवेव्दारातून आत शिरल्यावर टेकडीवर जाणारा अरुंद रस्ता दगड फ़ोडून बनवलेला आहे. या किल्ल्याचे ऐतिहासिक महत्त्व आणि येथून दिसणारे नागपूरचे दृश्य पर्यटकांना खूप आवडते. सिटाबर्डी किल्ल्याचे स्थापत्यकला देखील पर्यटकांना आकर्षित करते.
६. खिंडसी तलाव
खिंडसी तलाव हा नागपूरजवळील एक सुंदर जलाशय आहे. येथील जलक्रीडा, बोटींग, आणि तलावाच्या काठावर बसून निसर्गाचा आनंद लुटण्याची संधी पर्यटकांना मिळते. खिंडसी तलावाचे निसर्गरम्य वातावरण पर्यटकांना खूप आवडते.
७. नागपूर मध्यवर्ती संग्रहालय (सेंट्रल म्यूझियम)
नागपूर मध्यवर्ती संग्रहालय (सेंट्रल म्यूजझियम) हे नागपूरमधील एक महत्त्वाचे संग्रहालय आहे. या म्यूझियममध्ये विविध ऐतिहासिक वस्तू, चित्रे, आणि पुरातत्त्वीय वस्तूंचा संग्रह आहे. १८६३ मध्ये स्थापन झालेले, नागपूर केंद्रीय संग्रहालय हे भारतातील आणि महाराष्ट्रातील सर्वात जुन्या संग्रहालयांपैकी एक आहे. यात डायनासोरचे जीवाश्म, नाणी, प्राचीन शिलालेख, शिल्पे, शस्त्रे, प्रति-ऐतिहासिक ते आधुनिक काळापर्यंतच्या आदिवासी कलाकृती यासारख्या महत्त्वाच्या कलाकृती आहेत. नागपूर मध्यवर्ती संग्रहालय हे मध्य भारतातील सर्वात जुने आणि सर्वात मोठे संग्रहालय आहे. डायनासोरच्या जीवाश्मांपैकी एक जवळजवळ 67.5 दशलक्ष वर्षे जुना आहे. हे जीवाश्म जैनोसॉरसचे आहे (भारतातील आणि विस्तृत आशियातील एक मोठा टायटॅनोसॉरियन डायनासोर) जो मध्य प्रदेशातील जबलपूर जिल्ह्यात १९३२-३३ मध्ये उत्खनन करण्यात मिळाला होता. नागपूरच्या समृद्ध इतिहासाची झलक पाहण्यासाठी हे ठिकाण पर्यटकांना खूप आवडते.
नागपूरच्या या ७ अद्भुत ठिकाणांनी हे शहर एक अविस्मरणीय पर्यटन स्थळ बनवले आहे. येथे आल्यावर तुम्हाला इतिहास, संस्कृती, निसर्ग, आणि धार्मिक महत्त्व यांचा एक अनोखा संगम पाहायला मिळतो. नागपूरमध्ये भेट देण्यासाठी अनेक ठिकाणे आहेत, परंतु या ठिकाणांनी नागपूरच्या पर्यटनामध्ये एक विशेष स्थान मिळवले आहे.